Bədişov Əli Rəis oğlu
Ahıskalı Türklərin taleyinə yazılan sürgün, 1989-cu ildə Özbəkistanda yenidən gündəmə gəldi. Özbəkistanın Fərqanə vilayətində meydana gələn dəhşətli hadisələrdən sonra Axısxalı Türklərin bir hissəsi Azərbaycana və başqa ölkələrə köç etmək məcburiyyətində qaldı. Azərbaycan xalqı da Ahıskalı qardaş və bacılarının öz çətin vəziyyətinə baxmayaraq qəbul etdi onlarla evlərini və süfrələrini paylaşdı.
Azərbaycana pənah gətirən yüzlərlə Ahıskalı ailələrdən biri də Bədişovlar ailəsi idi. Bədişovlar ailəsinin ağsaqqalı Bədişov Rais Bədiş oğludur. O, 17 sentyabr 1941-ci ildə Gürcüstan Respublikası Adıgün rayonunun Bennara kəndində anadan olub, milliyətcə Axısxa Türküdür. Xanımı Bədişova Tüntül Məmmədəli qızıdır. Onların iki övladları dünyaya gəlib. Onlardan biri də 9 aprel 1968-ci ildə Özbəkistan Respublikasının Sırdərya vilayətinin Bayut rayonunda anadan olmuş Bədişov Əli Rais oğlu idi.
Bədişov Əli Rais oğlu ailəsiylə birlikdə 1989-cu ildə Özbəkistan Respublikasından qaçqın düşmüş və Azərbaycan Respublikasının Xocalı şəhərinə gələrək orada məskunlaşmışdır. 26 fevral 1992-ci il tarixdə Xocalı şəhərinin Ermənistan silahlı birləşmələri və Rus Ordusunun 366-cı alayı tərəfindən işğalı zamanı Xocalı şəhərində yerləşən N saylı özünü müdafiə batalyonunun tərkibində Xocalı şəhərinin müdafiəsində ermənilərlə döyüşdə iştirak etmiş, itkin düşmüşdür. Onun sağ olub-olmaması barədə heç bir məlumat yoxdur.
İtkinin bacısı – hazırda Dəvəçi rayonu, Udulu kəndində məskunlaşmış Binəliyeva Rəna Rəis qızı ifadəsində bildirmişdir ki, qardaşı Xocalının işğalı günü şəhərin müdafiəsində dayanmış, gülləsi qurtardığından meşəyə tərəf çəkilərkən Binəliyev Əlişir Güləli oğlu (ermənilər tərəfindən əsir götürülmüş şəxs kimi Dövlət Komissiyasının qeydiyyatdadır) və İlyasov Əhmədlə (ermənilər tərəfindən əsir götürülmüş şəxs kimi Dövlət Komissiyasının qeydiyyatdadır) birlikdə girov götürülmüşdür.
Keçmiş girov – hazırda Sabirabad rayonu, Əhmədabad kəndində məskunlaşmış Muradova Səlimə Mərdəli qızı ifadəsində bildirmişdir ki, 1992-ci il fevral ayının 25-dən 26-na keçən gecə onlar qonşuları Binəliyevlərin evinin zirzəmisində olmuşlar. Erməni hərbçiləri zirzəmidə olan 70 nəfərlə birlikdə Bədişov Alini də girov götürmüş, onu Cabbar və Əlişirlə birlikdə naməlum istiqamətə aparmışlar.
Faktı təsdiq edən keçmiş girov, hazırda Dəvəçi rayonu, Udullu kəndində məskunlaşan Binəliev Bəxtiyar Güləli oğlu ifadə sində bildirir:
“Qohumum Bədişov Ali Rəis oğlu Xocalı faciəsi zamanı ermənilər tərəfindən girov götürülmüşdür. Mənim yoldaşım Binəliyeva Firuzə Fərdi qızı, Xocalı sakinlərindən Zabilə və Sənəm adlı qadınlar da şahiddirlər”.
Keçmiş girov – hazırda Dəvəci rayonu, Udullu kəndində məskunlaşmış Binəliyev Güləli Binəli oğlu və Binəliyeva Firuzə Fərdi qızı Ali Bədişovun girov götürülməsi faktını təsdiq etmişlər.
B.Firuzə əlavə olaraq A.Bədişovun digər girovlarla birlikdə Dəhraz kəndinə aparıldığını bildirmişdir. A.Bədişovun və daha beş nəfər Ahıska türkünün erməni girovluğunda saxlanılması ilə bağlı Beynəlxalq Amnistiya təşkilatının nümayəndəliyinə müraciət edilmiş və fakt Ann Burlinin imzası ilə bu təşkilat tərəfindən 12 avqust 1993-cü il tarixdə Dövlət Komissiyasına göndərilmiş məktubla təsdiq edilmişdir. Xocalı sakini Abbasov Mərkəz Salman oğlu isə ifadəsinə bildirmişdir ki, Dəhraz kəndində ermənilər Ali Bədişova 5 nəfərlə birlikdə əvvəl ağır işgəncə vermiş, sonra güllələmişlər.
Həmin vaxtdan bu günə kimi güman edilən bütün yerlərdən oğlu Alini axtaran Bədişov Rais lakin heç bir müsbət nəticə əldə etməmişdir. Rais kişi o günləri belə xatırlayır:
– Biz Xocalı şəhərinə 1991-ci ilin aprel ayında köçdük. Heç bir il yaşamamış başımıza bu hadisələr gəldi. Erməni vəhşiləri gəldi bizi taladılar. Malımızı, mülkümüzü, nəyimiz var isə aldılar. Biz ermənilər gələndə zirzəmiyə gizlənmişdik. Canımızı güclə qurtardıq. Bizi əsir götürüb apardılar Xankəndinə. Orada üç gün saxladıqdan sonra bizi Azərbaycana təhvil verdilər. Biz ordan Saatlı rayonuna gəldik. Orada bir il yaşadıq. Daha sonra isə qohumlarımızın yanına Dəvəçi (indiki Şabran) rayonuna köç etdik. 25 ildir ki, burada yaşayırıq. Bizim itkilərimiz çox oldu. Bütün bunlar bizə olduqca ağır təsir etdi.
Oğlum Bədişov Əli qohumumuz Binaliyev Alişir, Bəxtiyar, Cabbar və digər igid övladlarımızı itirdik. Mən onları üç ay axtardım. Amma tapa bilmədim. Biz məlumat aldıq ki, bizim oğlanlarımızı ermənistana aparıblar ordan da Suriyaya pul qarşılığında satıblar. Bu məlumatı mənə Rusiyada yaşayan qohumum verdi. O dedi ki, 3 təyyarə ilə bütün əsirləri Suriyaya göndəriblər. Təxmini 1000 nəfər edir bu. Olan məlumat budur. Bundan başqa məlumat ala bilmədik.
Son olaraq bildirmək istəyirik ki, Ali Bədişov Naftalan şəhər məhkəməsinin 27 mart 2008-ci il tarixli qərarı ilə Bədişov Əli Rais oğlu 26 fevral 1992-ci ildə Xocalı şəhərində Ərazi özünü müdafiə batalyonu tərkibindəki döyüşlərdə vəfat etmiş elan edildi.
Badishov Ali Reis oglu
The exile that was written for the fate of Ahiska Turks came up again in 1989 in Uzbekistan. After the terrible events in the Ferghana province of Uzbekistan, a part of Ahiska Turks was forced to migrate to Azerbaijan and other countries. The people of Azerbaijan accepted their Ahiska Turks brothers and sisters despite their difficult situation and shared their homes and tables with them.
Badishov family was one of the hundreds of Ahiska Turk families who took refuge in Azerbaijan. The elder of the Badishov family is Badishov Rais Badish oglu. He was born on September 17, 1941 in the village of Bennara, Adigun district of the Republic of Georgia. He is Ahiska Turk by nationality. His wife is the daughter of Badishova Tuntul Mammadali. Two children were born to them. One of them was Badishov Ali Rais oglu, who was born on April 9, 1968 in Bayut district of Syrdarya province of the Republic of Uzbekistan.
Badishov Ali Rais oglu and his family fled from the Republic of Uzbekistan in 1989 and settled in Khojaly, Azerbaijan. On February 26, 1992, during the occupation of the city of Khojaly by the Armenian armed forces and the 366th regiment of the Russian Army, he participated in the battle with the Armenians in the defense of the city of Khojaly as part of self-defense battalion No. There is no word on whether he is alive or not.
The victim’s sister, Binaliyeva Rena, daughter of Reis, who currently lives in Udulu village, Devachi district, stated in her statement that her brother was standing in defense of the city on the day of Khojaly’s invasion, and when he ran out of bullets, he was retreating to the forest. registered with the State Commission as a person captured by Armenians) were taken hostage together.
Muradova Salima, daughter of Mardali, a former hostage, who currently lives in Ahmedabad village, Sabirabad region, stated in her statement that on the night of February 25-26, 1992, they were in the basement of their neighbor Binaliyev’s house. Armenian soldiers took Badishov Ali hostage along with 70 people in the basement and took him to an unknown destination together with Jabbar and Alishir.
Binaliev Bakhtiyar, son of Gulali, who currently lives in the village of Udullu, Devachi district, confirms the fact:
“My relative Badishov Ali, son of Rais was taken hostage by Armenians during the Khojaly tragedy. My wife Binaliyeva Firuze, daughter of Ferdi, women from Khojaly named Zabila and Sanam are also witnesses.”
Binaliyev Gülali, sonf of Binali and Binaliyeva Firuze, daughter Ferdi, Ali Badishov, who currently live in the village of Udullu, Devaji district, confirmed the fact that the former hostage was taken as a hostage.
In addition, B. Firuza stated that A. Badishov was taken to Dahraz village together with other hostages. Regarding the detention of A. Badishov and five other people Ahiska Turks in Armenian hostage, the representative of Amnesty International was appealed and the fact was confirmed by the letter sent by this organization to the State Commission on August 12, 1993, signed by Ann Burley. Resident of Khojaly, Abbasov Markaz, son of Salman, stated that Armenians severely tortured Ali Badishov and 5 others in Dahraz village, and then shot them.
Badishov Rais, who has been searching for his son Ali from all possible places since that time, has not achieved any positive results. The chairman remembers those days like this:
– We moved to Khojaly in April 1991. These events happened to us before we even lived for a year. Armenian savages came and robbed us. They took our goods, property, whatever we have. We were hiding in the basement when the Armenians came. We barely saved our lives. They captured us and took us to Khankendi. After keeping us there for three days, they handed us over to Azerbaijan. From there we came to Saatli district. We lived there for a year. Later, we moved to our relatives in Devechi (now Shabran) region. We have been living here for 25 years. We had a lot of losses. All this affected us quite heavily. We lost my son Badishov Ali, our relative Binaliyev Alishir, Bakhtiyar, Jabbar and other brave children. I searched for them for three months. But I couldn’t find it. We received information that our boys were taken to Armenia and sold to Syria for money. This information was given to me by my relative living in Russia. He said that they sent all the prisoners to Syria with 3 planes. About 1000 people do it. Here is the information. We could not get any other information.
Finally, we would like to inform you that by the decision of Ali Badishov Naftalan city court dated March 27, 2008, Badishov Ali Rais oglu was declared dead on February 26, 1992 in Khojaly city in the battles within the Territorial self-defense battalion.
Бадышов Али Раис оглы
Ссылка, написанная на судьбу турок-ахыска, вновь всплыла в 1989 году в Узбекистане. После страшных событий в Ферганской области Узбекистана часть турок-ахыска была вынуждена переселиться в Азербайджан и другие страны. Народ Азербайджана принял своих братьев и сестер Ахыскинцев, несмотря на их тяжелое положение, и разделил с ними свой дом и свою еду.
Семья Бадишовых была одной из сотен семей турок-ахыска, приехавших в Азербайджан. Старшим из рода Бадишовых является Бадишов Раис Бадиш оглу. Родился 17 сентября 1941 года в селе Беннара Адыгунского района Республики Грузия, по национальности турок-ахысха. Его жена – дочь Бадишовой Тунтул Мамедали. У них родилось двое детей. Одним из них был Бадишов Али Раис оглы, родившийся 9 апреля 1968 года в Баютском районе Сырдарьинской области Республики Узбекистан.
Бадышов Али Раис оглу и его семья бежали из Республики Узбекистан в 1989 году и поселились в Ходжалы, Азербайджан. 26 февраля 1992 года, во время оккупации города Ходжалы вооруженными силами Армении и 366-м полком Российской Армии, участвовал в бою против армян при обороне города Ходжалы в рамках самообороны. О том, жив он или нет, не сообщается.
Сестра потерпевшего Биналиева Рена Раис гызи, проживающая в настоящее время в селе Удулу Девечинского района, в своем заявлении заявила, что ее брат стоял на защите города в день вторжения Ходжалы, а когда у него кончились патроны, он отступил в лес и были вместе взяты в заложники.
Мурадова Салима Мардали гызы, бывшая заложница, проживающая в настоящее время в селе Ахмадабад Сабирабадского района, в своем заявлении указала, что в ночь с 25 на 26 февраля 1992 года они находились в подвале дома своего соседа Биналиева. Армянские солдаты взяли Бадишова Али в заложники вместе с 70 людьми в подвале и увезли в неизвестном направлении вместе с Джаббаром и Алиширом.
Биналиев Бахтияр Гулали оглу, проживающий в настоящее время в селе Удуллу Девачинского района, подтверждает этот факт:
«Мой родственник Бадишов Али Раис оглу был взят в заложники армянами во время Ходжалинской трагедии. Свидетелями также являются моя жена Биналиева Фирузе Ферди, женщины из Ходжалы по имени Забила и Санам».
Биналиев Гюлели Бинали оглы и Биналиева Фирузе Ферди Гызы Али Бадишов, проживающие в настоящее время в селе Удуллу Девечинского района, подтвердили факт взятия в качестве заложника.
Кроме того, Б. Фируза заявила, что А. Бадишова увезли в село Дахраз вместе с другими заложниками. По поводу задержания в армянских заложниках А. Бадишова и еще пяти человек из турок-ахыска было обжаловано представительство Amnesty International и факт был подтвержден письмом, направленным этой организацией в Государственную комиссию 12 августа 1993 года за подписью Энн Берли. . Житель Ходжалы Аббасов Марказ Салман оглы заявил, что в селе Дахраз армяне жестоко пытали Али Бадишова и еще 5 человек, а затем расстреляли их.
Бадишов Раис, который с тех пор ищет сына Али во всех возможных местах, не добился положительных результатов. Председатель вспоминает те дни так:
– Мы переехали в Ходжалы в апреле 1991 года. Эти события произошли с нами еще до того, как мы прожили и года. Пришли армянские дикари и ограбили нас. Они забрали наши товары, имущество, все, что у нас есть. Мы прятались в подвале, когда пришли армяне. Мы едва спасли свои жизни. Нас схватили и увезли в Ханкенди. Продержав нас там три дня, нас передали Азербайджану. Оттуда мы приехали в Саатлинский район. Мы жили там год. Позже мы переехали к своим родственникам в Девечинский (ныне Шабранский) район. Мы живем здесь уже 25 лет. У нас было много потерь. Все это очень сильно повлияло на нас. Мы потеряли моего сына Бадишова Али, нашего родственника Биналиева Алишира, Бахтияра, Джаббара и других смелых детей. Я искал их три месяца. Но я не мог найти его. Мы получили информацию, что наших ребят увезли в Армению и за деньги продали в Сирию. Эту информацию мне сообщил мой родственник, проживающий в России. Он сказал, что всех пленных отправили в Сирию на 3-х самолетах. Это делают около 1000 человек. Вот информация. Никакой другой информации нам получить не удалось.
Напоследок сообщаем, что решением Нафталанского городского суда Али Бадышова от 27 марта 2008 года Бадишов Али Раис оглу был признан погибшим 26 февраля 1992 года в городе Ходжалы в боях в составе территориального батальона самообороны.
